Ο Ηλίας Κ. Πετρόπουλος είναι Καθηγητής και Πρόεδρος στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων χωρών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία του Ελληνισμού στον Παρευξείνιο χώρο κατά την αρχαιότητα». Έχει διδάξει επίσης σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, του Τμήματος Σλαβικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και της Νομικής Σχολής του Δ.Π.Θ. Απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1999 από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Lomonosov της Μόσχας, έχοντας ως θέμα της διδακτορικής του διατριβής τον ελληνικό αποικισμό στον Βόρειο Εύξεινο Πόντο κατά τον 7ο έως το πρώτο τέταρτο του 6ου αι. π.Χ. Ως φοιτητής, και μετέπειτα ως καθηγητής, πήρε μέρος σε πολυάριθμες αρχαιολογικές αποστολές, όπως στην ανασκαφή των αρχαίων ελληνικών πόλεων του Κιμμερικού και του Παντικάπαιου (Κερτς) στην Κριμαία, της θέσης Γκονούρ (Αρχαία Μαργιανή), στο Τουρκμενιστάν και το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας στη Θράκη. Αρκετά πλούσιο είναι και το συγγραφικό του έργο ενώ πολυάριθμες είναι και οι ανακοινώσεις του σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η πρώτη μονογραφία του εκδόθηκε στην Οξφόρδη το 2005 (Hellenic Colonisation in Euxeinos Pontos: Penetration, Early Establishment and the Problem of the “emporion” Revisited), ενώ το 2018 εκδόθηκε και η δεύτερη μονογραφία του με τίτλο «Όμηρος και Ανατολή στο σταυροδρόμι του Αιγαίου. Ιστορία-Αρχαιολογία-Μυθολογία» (εκδόσεις Κλειδάριθμος). Η τελευταία του μονογραφία με τίτλο «Το μεγάλο ταξίδι των μύθων ανάμεσα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο και την Εγγύς Ανατολή» (εκδόσεις Κλειδάριθμος) κυκλοφόρησε το 2021.

Η θεματική των μελετών και των ανακοινώσεών του, όπως και των πέντε ογκωδέστατων ξενόγλωσσων τόμων που έχει επιμεληθεί (εκδ. του 2003, 2007 & 2010), καλύπτει κυρίως τις αρχαίες ελληνικές αποικίες στον χώρο της Μαύρης Θάλασσας κατά τον 6^ο, 5^ο και 4^ο αι. π.Χ., τα μυθολογικά στοιχεία, τις θεότητες και τα λατρευτικά μνημεία της περιοχής, τις ελληνικές πολιτισμικές επιδράσεις στους τοπικούς πληθυσμούς (Κιμμέριοι, Θράκες κ.ά.) κατά την αρχαϊκή, κλασική και ρωμαϊκή περίοδο και τις εμπορικές σχέσεις των Ελλήνων εποίκων με τους λαούς της Μαύρης Θάλασσας. Έχει μεταφράσει από τα ρωσικά στα ελληνικά έργα διαπρεπών επιστημόνων, μεταξύ άλλων του Βίκτωρα Σαριανίδη και του Alexander Maslennikov, και είναι μέλος αρκετών επιστημονικών επιτροπών. Γνωρίζει αρκετές σύγχρονες και αρχαίες γλώσσες της Μικράς Ασίας, όπως χεττιτικά, λουβικά, φρυγικά, χουρριτικά και την γλώσσα των Ουράρτου, καθώς και την σφηνοειδή και την ιερογλυφική λουβική γραφή. Είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου «Μελέτης, Καταγραφής και Διάσωσης της Ποντιακής διαλέκτου» στο Τμήμα. Τέλος, είναι μέλος στο Δ.Σ. της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.